Het kan zijn dat je het beeld op de optische of elektronische zoeker wazig ziet ondanks de camera lens in focus is. Vaak is dit omdat je normaalgezien een bril draagt maar het kan ook zijn dat je ogen vermoeid zijn na een lange dag. De diopter is een onderdeel van de camera dat je helpt om je onderwerp scherp door je zoeker te zien.
Als je de diopter goed afstelt, neemt hij de functie van je bril op je camera over. Er zijn verschillende manieren om de dioptrie aan te passen. En hoever je daarin kunt gaan, is camera- en merkafhankelijk. Maar we leggen je graag uit hoe de diopter functioneert, opdat je weer maximaal van je hobby zou kunnen genieten. Ook als je last hebt van een ietwat verminderd zicht. Zet je vizier op scherp en richt je camera op je favoriete onderwerp.
Waarvoor dient een diopter?
De diopter zorgt ervoor dat je elke situatie juist inschat en tot goede resultaten komt. Uiteraard kun je vertrouwen op je autofocus en andere automatische instellingen van je camera. Maar fotograferen wordt pas echt plezant en uitdagend, wanneer je meer manueel gaat werken en alle touwtjes stevig zelf in handen neemt. Door eigenhandig je ISO-waarde te kiezen en die te combineren met de juiste sluitertijd en het bijhorende diafragma, om tot een correcte belichting te komen. Als je diopter goed is afgesteld, kan er nog weinig foutlopen. Je stelt manueel scherp op je onderwerp en neemt je foto.
Brilfunctie
Maar wat als thuis blijkt dat al je foto’s onscherp zijn, nadat je ze hebt opgeladen naar je computer en ze op een groot scherm hebt bekeken? Je had hoge verwachtingen van je foto’s, maar je camera heeft ze niet ingelost. Ligt het dan aan je toestel, of is er meer aan de hand? Misschien had je na een lange werkdag vermoeide ogen, waardoor je geen klare kijk had op wat er zich voor je camera heeft afgespeeld. Of hebben je ogen een lichte afwijking, waardoor je de diopter op je spiegelreflexcamera beter moet afstellen op de dioptrie van je bril. Zodat de camera de brilfunctie overneemt en je echt je oog in de oogschelp van de zoeker kunt plaatsen, zonder dat de bril het fotograferen bemoeilijkt.
Oogafwijking
Welke oogafwijkingen je spiegelreflexcamera kan opvangen, hangt een beetje af van het type camera en het merk. Niet elke camera is hetzelfde gebouwd. Maar globaal genomen mogen de lichte vormen van bijziendheid en verziendheid geen probleem zijn voor de diopter op je toestel. Met het tandwiel dat zich meestal in de onmiddellijke omgeving van je zoeker bevindt en standaard op nul staat, pas je de waarde van de dioptrie aan. Tot je merkt dat je zonder contactlenzen of bril alles scherp ziet en je weer ten volle van je hobby kunt genieten. Waarden van -2 tot +2 zijn voor de diopter zeker mogelijk.
Hoe werkt een diopter in een spiegelreflexcamera?
De diopter heeft geen invloed op hoe de foto wordt geregistreerd, maar bepaalt wel hoe je het beeld ziet door je zoeker. Waardoor je de scherpte en de scherptediepte in je foto heel precies kunt inschatten. Dat is belangrijk in het algemeen, om de focus juist te leggen en scherpe foto’s te nemen. Maar een optimaal afgestelde diopter is helemaal onmisbaar, wanneer je van plan bent om je toe te leggen op macrofotografie. Omdat je daar te maken krijgt met heel kleine onderwerpen die in je foto worden uitvergroot, tegen een onscherpe achtergrond. En je foutenmarge daardoor heel dun wordt.
Principe
Om de diopter op je digitale camera aan te passen aan jouw manier van kijken, moet je weten hoe je spiegelreflexcamera werkt en hoe je die werking kunt beïnvloeden. Zoals je de ISO-waarde afstelt op de lichtomstandigheden en je sluitertijd instelt op basis van de snelheid waaraan je onderwerp aan je camera voorbijkomt; of de scherptediepte bepaalt aan de hand van de gekozen diafragmawaarde; is het belangrijk om je diopter aan te passen aan de toestand van je ogen, zodat je de focus juist legt.
Werking
Dat kan heel eenvoudig door aan het tandwiel in de buurt van je oogschelp op je camera te draaien, zodat de lens van je prismazoeker wordt bijgesteld. Waardoor je in je zoeker te zien krijgt wat er op je foto komt, en omgekeerd.
Op de opname zelf heeft de diopter geen invloed. Het licht komt via de lens je camera binnen en belandt vervolgens op de sensor. Waar een omgekeerd beeld ontstaat, dat na tussenkomst van de beeldprocessor op de geheugenkaart wordt geregistreerd. Maar je diopter is wel van belang voor je die opname maakt. Want tot je de ontspanknop volledig indrukt en de spiegel voor de sensor opklapt, zul je het gespiegelde beeld door je prismazoeker zien. En dat moet juist zijn.
Hoe weet ik of mijn diopter goed afgesteld staat?
Is je diopter slecht afgesteld, dan zie je het beeld dat via de spiegel in je zoeker terechtkomt, scherp wanneer het eigenlijk onscherp op de sensor belandt. Wat onscherpe foto’s oplevert, hoewel jij daar niet vanuit ging. En het beeld in je zoeker wordt vager, wanneer de autofocus op je camera aangeeft dat hij het onderwerp goed in focus heeft. Wat voor jou een prima controlemiddel is. Want gebeurt dit vaker, is er iets mis met hoe je beeld via je spiegel in je zoeker wordt geprojecteerd en hoe jij dat waarneemt. In je hoofd moeten de alarmbellen afgaan. Het signaal om de diopter beter te regelen.
Dioptrie
Misschien moet je eenmalig je diopter aanpassen aan je verminderde zicht omdat je die dag toevallig vermoeide of overprikkelde ogen hebt. Maar het kan ook zijn dat je zicht erop achteruit is gegaan en je best een bezoekje brengt aan je oogarts. Die zal bepalen of je een bril nodig hebt en welke sterkte je brilglazen moeten hebben om weer helder en scherp te zien. Ken je die dioptriewaarden, dan kun je ze overnemen voor de diopter op jouw camera, door aan het tandwiel te draaien. Standaard staat hij op waarde nul, maar hij is eenvoudig in de juiste stand te brengen. Tussen -2 en +2 lukt over het algemeen wel, afhankelijk van de bouw van je camera en het merk, in stapjes van een halve waarde.
Voorzetlenzen
Door de dioptriewaarden van je bril over te nemen, staat de diopter meteen juist om te fotograferen. Heb je een grotere oogafwijking, waardoor een correctie via het tandwiel niet mogelijk is. Dan kun je nog altijd gebruikmaken van voorzetlenzen en andere hulpstukken voor je zoeker. Zodat je alsnog je onderwerp in het vizier kunt nemen. En je zelfs de mogelijkheid hebt om het een beetje te vergroten in de zoeker, om de scherpte beter in te schatten. Die voorzetlenzen en aangepaste oogschelpen, zet je voor je prismazoeker aan de rugkant van je camera. Ze helpen bij hoge dioptriewaarden, zoals +7.
Hoe kan ik de diopter goed afstellen?
Maar de ene dag is de andere niet, waardoor zekerheden niet bestaan. Er zijn verschillende factoren die kleine schommelingen teweeg kunnen brengen in je manier van kijken. Daarom is het altijd goed om te leren hoe je zelf de diopter aanpast, wanneer je eens een minder moment hebt. Zodat je foto’s die je op dat moment neemt, toch nog helder en scherp zijn. Zoals dat altijd de bedoeling is geweest. Daarom hebben we dit stappenplan voor jou, in de overtuiging dat het een duidelijke handleiding is:
1.Inspecteren
Bepaal of je diopter moet worden bijgesteld om betere foto’s te nemen. Kijk door de zoeker en ga na of alle waarden en symbolen in de onderrand goed leesbaar zijn. Werp daarna een blik op de rest van het kader. Zien ook alle rasters, hoeken en randen er scherp uit, dan schakel je de autofocus in. Focus op een groot onderwerp met voldoende details. Zie je ook die scherp, hoef je de diopter wellicht niet aan te passen. Stel je toch onzuiverheden vast, dringt een verdere verfijning van de instelling zich op.
2.Afstellen
Zorg ervoor dat cameratrillingen je waarneming niet beïnvloeden. Plaats je spiegelreflex zo mogelijk op een goed statief. Zodat de diopter perfect kan worden afgesteld. Ga op zoek naar een contrastrijk plaatje, waardoor je de scherpte zowel in heldere als donkere delen van het beeld kunt controleren. Neem de hele omgeving scherp in beeld door gebruik te maken van je autofocus. Kijk door de zoeker en draai tegelijk voorzichtig aan het instelwiel van je diopter. Beoordeel bij elk stapje je zoekerbeeld, tot de scherpte overal goed zit. Gaat het beeld erop achteruit, draai je het rad in de andere richting.
3.Controleren
Denk eraan dat de grootste scherpte bij de meeste lenzen in het midden ligt. Zie je daar alles klaar en duidelijk, verruim dan je blik naar de buitenzijde van het beeldkader, tot aan de vier beeldranden en hoeken. Stemmen je gewaarwordingen nog steeds overeen met wat je autofocus aangeeft, heb je de juiste stand voor je diopter bereikt. Controleer nog een laatste keer of de waarden en symbolen in de onderrand duidelijk zijn. Is dat zo, kan er niets meer fout gaan. Je kunt weer manueel scherpstellen.
